حالت تهوع بدون استفراغ نشانه چیست؟

حالت تهوع بدون استفراغ نشانه چه مشکلاتی می‌تواند باشد؟

حالت تهوع ممکن است ناشی از مشکلات جسمانی یا اضطراب و استرس باشد و همیشه به استفراغ منجر نمی‌شود؛ بسیاری از افرادی که تهوع دارند، لزوما استفراغ نمی‌کنند. در ادامه به بررسی دلایل حالت تهوع می‌پردازیم:

مشکلات گوارشی

مشکلات و بیماری‌های گوارشی به دلایل گوناگون می‌توانند باعث بروز حالت تهوع شوند. با این حال، تهوع همیشه به معنای اختلال در معده نیست و ممکن است در نتیجه مشکلات سایر اجزای دستگاه گوارش ایجاد شود. مشکلات گوارشی‌ای که می‌توانند باعث بروز تهوع شوند عبارتند از:

• انسداد روده و شبه انسداد مزمن روده
• سندرم استفراغ چرخه‌ای
• التهاب کیسه صفرا
• گاستروپارزی (فلج معده)
• بیماری‌های التهاب روده مثل کرون
• سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• پانکراتیت یا سرطان پانکراس
• زخم پپتیک
• رفلاکس معده به مری (GERD)

تغییرات رژیم غذایی

مصرف یک وعده غذایی حجیم یا غذا خوردن خیلی سریع، ممکن است باعث حالت تهوع شود. پرخوری باعث می‌شود که سیستم گوارش سخت‌تر کار کند. همچنین، مصرف موادغذایی زیر، می‌تواند حالت تهوع ایجاد کند:

• غذاهای تند
• غذاهای چرب
• غذاهای اسیدی مثل گوجه‌فرنگی و پرتقال
• نوشیدنی‌های الکلی
• نوشابه و نوشیدنی‌های گازدار
• نوشیدنی‌های انرژی‌زا
• قهوه و کافئین

گرسنگی و قند خون پایین

احساس تهوع یکی از علائم قند خون پایین است (اما شایع نیست). هنگامی که گرسنه باشید یا سطح قندخون پایین باشد، ممکن است احساس تهوع داشته باشید. در این حالت، می‌توانید از کربوهیدرات سریع الاثر مانند آبمیوه، نوشابه یا آبنبات استفاده کنید تا قند خون بالا برود.

هایپرگلیسمی (قند خون بالا)

در افراد مبتلا به دیابت، حفظ سطح ثابت قند خون اهمیت دارد. وقتی قند خون به بالاتر از ١٨٠ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر برسد، هایپرگلیسمی رخ می‌دهد. علائم هایپرگلیسمی عبارتند از تهوع، استفراغ، تکرر ادرار، خستگی، تشنگی، و تاری دید.

کمبود خواب

نداشتن خواب کافی باعث افزایش فعالیت سیستم ایمنی و بروز التهاب می‌شود. یک مطالعه نشان داده است که اختلالات خواب می‌تواند باعث ایجاد مشکلات گوارشی از جمله حالت تهوع شود.

کم‌آبی بدن

کم‌آبی و از دست دادن مایعات بدن، می‌تواند باعث احساس حالت تهوع شود. هنگامی که مایعات کافی مصرف نکنید یا معده نتواند مایعات را نگه دارد، احتمال بروز حالت تهوع وجود دارد.

میگرن

سردردهای میگرنی می‌توانند ناتوان‌کننده باشند. هنگام سردرد میگرنی ممکن است درد ضربان‌دار در سر، حالت تهوع و حساسیت به نور و صدا ایجاد شود. در مواردی، حتی ممکن است حالت تهوع پیش از شروع سردرد بروز پیدا کند.

مصرف برخی از داروها، مکمل‌ها یا درمان‌های پزشکی

یکی از عوارض بسیار شایع داروها و مکمل‌ها، تهوع است. حالت تهوع ممکن است هنگام مصرف داروها با معده خالی یا به‌عنوان یکی از عوارض خود دارو بروز پیدا کند. برخی از داروهایی که می‌توانند باعث تهوع شوند عبارتند از:

• آنتی‌بیوتیک‌ها
• داروهای شیمی‌درمانی
• داروهای ضد تشنج (ASM)
• مخدرها
• قرص‌های ضدبارداری
• داروهای تعدیل‌کننده بیماری
• داروهای ضدالتهاب
• برخی داروهای فشارخون

شیمی‌درمانی و داروهای سرطان، پرتودرمانی روی مغز، کبد یا دستگاه گوارش، معمولا باعث تهوع مزمن می‌شوند.

اختلالات روانی

برخی از وضعیت‌های روانی می‌توانند باعث ایجاد تهوع شوند، از جمله اضطراب یا ناراحتی که از دلایل شایع برای تهوع هستند. رخ دادن این حالت ممکن است به علت تغییرات سطح مواد شیمیایی در مغز باشد که عملکرد بدن و خلق‌و‌خو را تنظیم می‌کنند. اختلالات روانی‌ای که ممکن است باعث حالت تهوع شوند عبارتند از:

• افسردگی
• اختلالات خوردن
• اختلالات اضطرابی
• استفراغ روان‌زاد که به معنی استفراغ مکرر بدون علت جسمی است.

بیماری حرکت (ماشین‌گرفتگی)

ماشین‌گرفتگی از شرایطی است که اغلب اوقات می‌تواند باعث تهوع شود. ماشین گرفتگی ممکن است سبب حساسیت فرد و دشواری در کنترل سیگنال‌هایی شود که توسط مغز یا گوش داخلی دریافت می‌شوند. این سیگنال‌ها ممکن است منجر به تهوع، استفراغ و سرگیجه شوند.

بارداری

یکی از علائم شایع بارداری تهوع است. حدود ٧٠ درصد از زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی حالت تهوع را تجربه می‌کنند. در سه‌ماهه اول بارداری یعنی هفته ١ تا ١٢، حالت تهوع رخ می‌دهد و تا هفته بیستم معمولا این شرایط بهتر می‌شود.

مشکلات گوش داخلی

گوش دارای اندام‌هایی است که بر تعادل و شنوایی اثر می‌گذارند. شرایط و بیماری‌هایی مانند منیر، نوریت وستیبولار و عفونت گوش میانی می‌توانند باعث تهوع و گاهی استفراغ شوند.

فعالیت بدنی شدید

برخی افراد بعد از تمرینات ورزشی یا فعالیت بدنی، به‌ویژه ورزش‌های شدید یا استقامتی، احساس حالت تهوع یا استفراغ می‌کنند. به این حالت، سندرم گوارشی ناشی از ورزش (EIGS) گفته می‌شود. همچنین، این سندرم می‌تواند با علائمی مثل درد شکمی، اسهال و گاز همراه باشد و شدت آن از خفیف تا شدید متغیر است.

مشکلات قلبی

تهوع ممکن است به دلیل مشکلات قلبی عروقی یا هشدار یک حمله قلبی ایجاد شود. وقتی علت حالت تهوع مشکلات قلبی باشد، معمولا با علائم دیگر مثل درد در قفسه سینه همراه می‌شود. شرایط و مشکلات قلبی که می‌توانند سبب بروز حالت تهوع شوند، شامل موارد زیر است:

• نارسایی قلبی
• حمله قلبی
• بیماری‌های قلبی

بولیمیا

بولیمیا یک بیماری روانی است که باعث پرخوری و احساس تهوع بعد از غذا می‌شود. فرد مبتلا تا جایی پرخوری می‌کند که پس از غذا استفراغ کند و بتواند وزن کم کند. بیماران مبتلا به بولیمیا به حالت تهوع و استفراغ پس از غذا عادت می‌کنند و به همین دلیل ممکن است دچار تهوع مزمن شوند.

زخم معده

زخم معده می‌تواند باعث درد شکم، تهوع، استفراغ و نفخ شود. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به زخم معده ممکن است تا قبل از مصرف محرک‌هایی مثل داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی علائمی نداشته باشند.

گاستروپارزی

گاستروپارزی باعث تخلیه کند معده یا تخلیه نشدن صحیح آن می‌شود. در این وضعیت، فرد بلافاصله بعد از غذا خوردن احساس سیری و تهوع می‌کند. گاستروپارزی به دلیل ضعف عضلات معده، باعث حرکت کند غذا از معده به سمت روده کوچک می‌شود. این وضعیت به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که می‌تواند باعث ایجاد احساس حالت تهوع شود.

سایر علل احتمالی

سایر دلایلی که می‌توانند باعث حالت تهوع شوند عبارتند از:

• خماری: مصرف الکل می‌تواند در روز بعد باعث بروز علائم خماری از جمله تهوع، استفراغ، خستگی، سردرد، خشکی دهان و… شود.
• برخی بیماری‌ها یا شرایط پزشکی مثل روتاویروس، مسمومیت غذایی، آنفولانزای معده و عفونت‌های دستگاه ادراری باعث ایجاد تهوع می‌شوند.
• خونریزی گوارشی: خونریزی گوارشی ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود و می‌تواند باعث تهوع و استفراغ شود.
• آلرژی غذایی: مواد آلرژی‌زا ممکن است حالت تهوع ایجاد کنند. در این شرایط، حالت تهوع واکنش بدن برای دفع مواد آلرژی‌زا از بدن است.
• مسمومیت غذایی: وقتی فرد غذاهای آلوده به انگل، ویروس یا قارچ مصرف کند، بدن با ایجاد حالت تهوع واکنش نشان می‌دهد تا بتواند پاتوژن‌ها را از بدن دفع کند.
• بیماری‌های هیپرتیروئید
• آنفولانزا
• کووید 19

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

تهوع معمولا به تنهایی نیازی به مراقبت پزشکی ندارد. اما در صورتی که حالت تهوع باعث ایجاد شرایط زیر شود، باید به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید:

• مانع غذا خوردن یا مصرف مایعات شود؛
• مکرر اتفاق بیفتد؛
• باعث اختلال در انجام امور روزمره شود؛
• بیش از ٢۴ ساعت طول بکشد؛
• کاهش وزن بی‌دلیل داشته باشید.

همچنین اگر کودکان علائم زیر را داشتند، باید به اورژانس مراجعه شود:

• دفع نکردن ادرار به مدت ٨ ساعت یا بیشتر
• درد مداوم گوش
• تب بالای ٣٨ درجه دهانی یا ٣٨.۴ درجه رکتال

درمان حالت تهوع بدون استفراغ

برای درمان حالت تهوع بدون استفراغ، دو رویکرد مختلف دارویی و خانگی وجود دارد:

درمان خانگی

در بسیاری از مواقع، می‌توان با روش‌های خانگی و تغییر عادات غذایی حالت تهوع و استفراغ را کنترل کرد. نوشیدن تدریجی مایعات فراوان، استراحت در وضعیت مناسب، اجتناب از غذاهای جامد تا برطرف شدن تهوع، خوردن وعده‌های کوچک‌تر و متعدد و استفاده از محلول ORS در صورت استفراغ و اسهال طولانی مدت، از جمله این روش‌ها هستند.

اجتناب از داروهای محرک معده و رعایت رژیم غذایی سبک، مصرف پروتئین قبل از خواب برای زنان باردار با ویار صبحگاهی و خوردن غذاهای سبک و مایع نیز به کاهش حالت تهوع کمک می‌کند. مصرف مایعات کافی و رعایت این نکات می‌تواند روند بهبود را تسریع کند و از تشدید تهوع جلوگیری کند.

درمان دارویی

در مواردی که تغییر رژیم غذایی و روش‌های خانگی کافی نباشند، پزشک ممکن است داروهای ضد تهوع تجویز کند. این داروها شامل قرص‌هایی مانند پرومتازین، متوکلوپرامید، دیفن هیدرامین، تری‌متو بنزامید، دمیترون و اوندانسترون هستند که می‌توانند در کنترل تهوع و استفراغ مؤثر باشند.

در کودکان، پزشک پس از بررسی علت تهوع، در صورت نیاز داروی مناسب مانند دیمن هیدرینات را برای بیماری حرکت یا تهوع معمولی تجویز می‌کند. همچنین در مواردی که تهوع ناشی از افت فشار خون باشد، تزریق سرم قندی-نمکی می‌تواند به رفع حالت تهوع کمک کند.

کپسول انتریک کوتد پنتوپرازول 40 mg خرید

شربت دیاستاپ ایران داروک 140 ml خرید

کپسول انتریک کوتد پنتوپرازول 20 mg خرید

کپسول پیوسته رهش مبورین 200 mg خرید

قرص ونوپرازان 10 mg خرید

قرص ونوپرازان 20 mg خرید

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

حالت تهوع احساسی ناخوشایند است که فرد مبتلا می‌خواهد هرچه سریع‌تر از آن رهایی پیدا کند. اگر دچار تهوع هستید، بهتر است علاوه بر توجه به علل زمینه‌ای ذکرشده، از مصرف غذاهای محرک و سنگین پرهیز کنید، وعده‌های غذایی کوچک و سبک بخورید، و پس از غذا از انجام فعالیت‌های شدید خودداری کنید. اگر در این زمینه سوالات بیشتری دارید، می‌توانید با پزشکان ما در ارتباط باشید.